Boshqa mamlakatda ishlashga qaror qilgan har bir kishi moliyaviy barqarorlikka erishishni maqsad qilib qo‘yadi. Muhim savol tug‘iladi: qanday qilib ishlab topilgan mablag‘larni nafaqat saqlab qolish, balki ularni ko‘paytirish mumkin?
Biz migrantlarning moliyaviy savodxonligiga bag'ishlangan turkum maqolalar nashr etishda davom etamiz. Bunda bizga ishonchli hamkorimiz — Migrant.uz.
Ushbu maqolada biz migrantlar uchun mavjud asosiy investitsiya turlarini ko‘rib chiqamiz, ularning afzallik va kamchiliklarini solishtiramiz.
Investitsiya qilish - bu kelajakda ko‘proq foyda olish maqsadida pul, vaqt yoki boshqa resurslarni joylashtirish jarayonidir. Oddiy jamg‘armaga qaraganda, bu faol jarayon bo‘lib, pullar faol aylanishda bo‘ladi va daromad olib keladi.
💰 Nima uchun investitsiya qilish muhim?
Shunchaki pul yig‘ish yetarli emas - ulardan aql bilan foydalanish kerak, toki ular foyda keltirsin.
Investitsiyalar quyidagi imkoniyatlarni beradi:
- Jamg‘armalarni inflyatsiyadan saqlash. Inflyatsiya - bu sizning barcha jamg‘armalaringizga yashirin soliqdir. Yaʼni, vaqt o‘tishi bilan pul o‘z qiymatini yo‘qotadi.
- Qo‘shimcha foyda olish
- Passiv daromad manbalari shakllantirish
- Moliyaviy mustaqillikka erishish
- Kelajak uchun kapital yaratish (masalan, vatanga qaytish uchun)
Investitsiya qilishning asosiy usullari
💵 1. Dollar va yevro sotib olish
✅ Afzalliklar:
- Jamg‘armalarni qadrsizlanishdan saqlash. O‘tgan besh yil ichida dollar rublga nisbatan 30 foizga, o‘zbek so‘miga nisbatan esa 34 foizga qimmatlashdi.
- Valyutani osonlik bilan sotib olish va sotish mumkin
- Saqlash oson
❌ Kamchiliklar:
- Kurslarning tebranishi, daromad kafolati yo‘q
- Muntazam foydaning yo‘qligi
- Naqd pul saqlash bilan bog‘liq xatarlar mavjud
🪙 2. Tilla sotib olish
✅ Afzalliklar:
- Mablag‘larni saqlashning eng ishonchli usullaridan biri
- Doimiy ravishda qiymatining oshib borish salohiyati. O‘rtacha hisobda oltin yiliga 8-10 foizga qimmatlashmoqda.
- Deyarli barcha davlatlarda tan olinadi
- Bankda oltinga bog‘langan metall hisobini ochish mumkin
❌ Jismoniy oltin va tilla buyumlarni sotib olishning kamchiliklari:
- Saqlash bo‘yicha qo‘shimcha xarajatlar
- Tashishning murakkabligi
- Qalbaki mahsulotlarga duch kelish ehtimoli
📊 3. Aksiyalar sotib olish
✅ Afzalliklar:
- Yuqori daromad olish imkoniyati (yillik 8-12 foiz)
- Investitsiyalarni masofadan turib boshqarish mumkin
- Mablag‘larni osonlik bilan naqd pulga aylantirish mumkin
❌ Kamchiliklar:
- O‘rganish va bozorni tushunish talab etiladi
- Qimmatli qog‘ozlar qiymati tushib ketishi mumkin
- Migrantlar uchun hisob ochish murakkab bo‘lishi mumkin
🏘 4. O‘zbekistonda uy va yer sotib olish
✅ Afzalliklar:
- Qiymatning barqaror o‘sishi. 2023 yilda kvartiraning o‘rtacha narxi milliy valyutada 43 foizga, dollarda esa 23 foizga o‘sdi.
- Ijaraga berilganda daromad olish imkoniyati. Toshkentda kvartiralar ijarasi oyiga 300 dollardan, viloyatda esa 200 dollardan boshlanadi.
- Ikki tomonlama daromad: narx o‘sishi va ijara
- O‘z uy-joy masalasini hal qilish imkoniyati
❌ Kamchiliklar:
- Katta investitsiya talab qilinadi (30 000 dollardan boshlab)
- Yetarli darajada likvidli emas - har doim ham tez sotish imkoni bo‘lmaydi
- Saqlash va soliqlarni to‘lash uchun qo‘shimcha xarajatlar
🚗 5. Avtomobil sotib olish
✅ Afzalliklar:
- Ijaraga berish imkoniyati (yillik sof daromad 12-15 foiz)
- O‘zingiz taksichilik qilishingiz mumkin
- Muddatli to‘lov asosida sotish va yillik 15-30 foiz daromad olish imkoniyati
❌ Kamchiliklar:
- Avtomobilni taʼmirlash va xizmat ko‘rsatish uchun sezilarli xarajatlar
- Kutilmagan nosozliklar xavfi
- Avtomobil vaqt o‘tishi bilan o‘z qiymatini yo‘qotadi
- Ijarachi yoki xaridor to‘lovni to‘xtatib qo‘yishi mumkin
- Doimiy nazorat talab qilinadi
💡 6. O‘zbekistonda biznes ochish
Migrantlarbop sohalar: mini-market, xizmatlar (telefon servisi, taʼmirlash), umumiy ovqatlanish, sartaroshxona yoki go‘zallik salonlari.
Kutilayotgan o‘zini qoplash muddati: 1,5-3 yil
✅ Afzalliklar:
- O‘rtacha daromadlilik: yillik 20-50 foiz (sohaga qarab)
- Muvaffaqiyatli tanlovda tez o‘sish
- Aholining, yaʼni isteʼmolchilarning barqaror o‘sishi
❌ Kamchiliklar:
- Yuqori xavf (88 foiz mikrobizneslar 3 yilga bormay yopiladi)
- Biznesni "nazoratsiz qoldirib" bo‘lmaydi - doimiy nazorat va ishtirok talab etiladi.
- Ommabop sohalarda (savdo, xizmatlar) raqobat kuchli, o‘zini ko‘rsata olish kerak.
Muffaqiyat omillari:
- Bozorni puxta o‘rganish
- Bosqichma-bosqich rivojlanish
- Foydani qayta investitsiya qilish
- Jamoa yaratish
- Migratsiyada olingan tajribadan foydalanish
💭 Xulosa va tavsiyalar
Barcha pulingizni bir yerga qo‘ymang — bir nechta instrumentga bo‘lib sarmoya qiling.
Avval "xavfsizlik yostig‘i"ni yarating - depozitda kamida 3-6 oylik xarajatlaringiz summasi bo‘lsin.
Biznesga yoki avtomobilga faqat shaxsan nazorat qilishga tayyor bo‘lsangiz investitsiya qiling.
Ko‘chmas mulkda - qayta sotishni kutgandan ko‘ra ijaraga bergan yaxshiroq.
Ushbu maqolani do‘stlaringizga yuboring.
Keyingi maqolada firibgarlikdan himoyalanish usullari haqida gaplashamiz.
